MAKİNE YATIRIMLARININ DEĞERİNİ AÇIĞA ÇIKARMADA

İÇ GETİRİ ORANI (IRR) YÖNTEMİNİN UYGULANMASI

Makine ve ekipman yatırımları, önemli miktarda sermaye harcaması ve uzun vadeli finansal etkiler içerdiğinden, her bir işletme için önemli bir karardır. Bu tür yatırımlarda hedeflenen finansal getirilerin sağlanıp sağlanmadığını  değerlenlendirebilmek  için etkili analiz yöntemlerine başvurmak büyük önem taşır.  Bundan dolayı finansal analizde sıklıkla kullanılan ve öne çıkan yöntemlerden biri İç Getiri Oranı'dır (IRR). Bu blog yazısında, İç Getiri Oranı (IRR) yönteminin makine değerlendirmesine nasıl etkin bir şekilde uygulanabileceği ve işletmelerin bilinçli yatırım kararları almasına nasıl yardımcı olabileceği incelenmiştir.

İç Getiri Oranı (Internal Rate of Return, IRR) kavramı nedir?

İç Getiri Oranı (IRR), potansiyel yatırımların karlılığını değerlendirmek için kullanılan önemli bir finansal ölçüttür. Belirli bir projeden elde edilen tüm nakit akışlarının net bugünkü değerini (NPV) sıfıra eşitleyen iskonto oranını temsil eder. Başka bir deyişle, İç Getiri Oranı (IRR), bir yatırımın net bugünkü değeri (NPV) açısından eşitlendiği orandır. Farklı yatırım fırsatlarını karşılaştırılırken, en yüksek İç Getiri Oranına (IRR) sahip yatırım genellikle en cazip seçenek olarak kabul edilir.

Makine Değerlendirmesi İçin İç Getiri Oranı (IRR) Neden Kullanılır?

İç getiri oranının kullanılmasının temelde 3 ana kriteri mevcuttur:

1. Paranın zaman değeri: İç Getiri Oranı (IRR), paranın zaman içinde değişen değerini dikkate alarak bir yatırımın karlılığının zaman içerisindeki daha doğru bir resmini sunar.
2. Karşılaştırmalı analiz: İşletmeler, farklı makineler veya projelerin İç Getiri Oranlarını (IRR) karşılaştırarak hangi yatırımın en yüksek potansiyel getiriyi sunduğunu belirleyebilir.
3. Karar verme: İç Getiri Oranı (IRR), nesnel yatırım kararları almaya, kişisel önyargıları ortadan kaldırmaya ve finansal uygulanabilirliğe odaklanmaya yardımcı olur.

Makine Değerlendirmesinde İç Getiri Oranı (IRR) Uygulama Adımları Nelerdir?

1. Nakit akışları modellemesi: Makinenin ilk maliyeti belirlenir ve gelecekteki nakit akışları tahmin edilir. Bu, makinenin üreteceği gelirler, maliyet tasarrufları ve diğer finansal faydaları içerir.
2. Zaman çerçevesinin belirlenmesi: Makinenin nakit akışlarını üreteceği dönem tanımlanır. Bu, makinenin beklenen faydalı ömrü veya belirli bir proje süresi olabilir.
3. İç Getiri Oranı (IRR) hesaplaması: Belirlenen nakit akışlarına dayalı olarak IRR hesaplanır. Bu işlem için finansal yazılım veya elektronik tablo araçları kullanılır. İç Getiri Oranı (IRR), bu nakit akışlarının net bugünkü değerini (NPV) sıfıra eşitleyen iskonto oranıdır.

Örnek çalışma: Yeni bir üretim makinesinin değerlendirilmesi

İç Getiri Oranı (IRR) uygulamasını göstermek amacıyla varsayımsal bir örneği ele alalım: Bir basım şirketi envanterinde yer alan 100.000 dolara mal olmuş yeni bir baskı makinesi satın almayı düşündüğünü varsayalım. Makinenin önümüzdeki beş yıl boyunca yılda 30.000 dolarlık ek nakit akışı üretmesi bekleniyor.

Adım adım hesaplama şu şekilde modellenebilir.

• Başlangıç yatırımı: 100.000 USD.
• Yıllık nakit akışları: 5 yıl boyunca 30.000 USD olarak varsayılsın.

Herhangi bir finansal hesap makinesi veya Excel gibi bir program kullanımıyla, İç Getiri Oranı (IRR) hesaplamak için ilk yatırımı ve yıllık nakit akışlarına girmek gerekir.

Excel'de, iç getiri oranı (IRR) formülü yoluyla;

       

=IRR(-100.000,30.000, 30.000, 30.000, 30.000, 30.000)

Hesaplanan İç Getiri Oranının (IRR) %15 olduğu sonucuna varılır. Bu, makine yatırımının yıllık %15 getiri sağlamasının beklendiği anlamına gelmektedir.

İç Getiri Oranı’nın (IRR) yorumlaması

İç Getiri Oranı’nın (IRR) yorumlanması iki şekilde yapılabilir:

1. Kıyaslama karşılaştırması: İç Getiri Oranı (IRR) şirketin gerekli getiri oranı veya sermaye maliyetiyle karşılaştırılmalıdır. Eğer IRR sermaye maliyetini aşarsa, yatırım finansal olarak güçlü kabul edilir.
2. Duyarlılık analizi: Nakit akışı projeksiyonlarındaki değişikliklerin IRR üzerindeki etkisini görmek için duyarlılık analizleri yapılmalıdır. Bu analiz, yatırımın riskini ve getirilerdeki potansiyel değişkenliği anlamanıza yardımcı olabilmektedir.

Sonuç

İç Getiri Oranı (IRR) yönteminin makine değerlendirmesinde uygulaması, bilinçli yatırım kararları almak için kapsamlı bir çerçeve sunar. Paranın zaman değerini göz önünde bulundurarak ve karşılaştırmalı analize olanak tanıyarak, IRR işletmelerin en kazançlı yatırım fırsatlarını belirlemesine yardımcı olur. Bu yaklaşım, üretim kapasitesinin genişlemesine veya mevcut makinelerin model açısından kapasite ve teknik özelliklerin yüksek olanların tercih edilmesine yardımcı olur. IRR yatırımların mevcut değeri hakkında fikir verebilir ve uzun vadeli finansal başarıyı sağlayabilir.

Bu kavram sayesinde,  rasyonel ve stratejik yatırımlar yapılabilir ve IRR optimum finansal sonuçlar elde etmek amacıyla makine değerlendirme süreçlerine rehberlik edebilir.